Chào mừng bạn đến với Úc – một quốc gia với vô vàn cơ hội và trải nghiệm tuyệt vời. Trong hành trình định cư hoặc sinh sống tại đây, việc hiểu và thực hiện nghĩa vụ thuế là một cột mốc quan trọng, đánh dấu sự hòa nhập và trách nhiệm tài chính của bạn. Tuy nhiên, đối với nhiều người lần đầu đặt chân đến xứ sở chuột túi, hệ thống thuế có thể là một mê cung phức tạp, tiềm ẩn nhiều lo ngại. Đừng lo lắng! Với kinh nghiệm sâu sắc trong lĩnh vực di trú và luật pháp, chúng tôi ở đây để cung cấp cho bạn một cẩm nang toàn diện, giúp bạn tự tin khai thuế lần đầu tại Úc một cách suôn sẻ và hiệu quả.
Tại Sao Việc Khai Thuế Lần Đầu Tại Úc Lại Quan Trọng?
Khai thuế không chỉ là một nghĩa vụ pháp lý đơn thuần mà còn là quyền lợi và nền tảng cho sự ổn định tài chính của bạn tại Úc. Việc tuân thủ quy định thuế của Cục Thuế Úc (ATO) mang lại nhiều lợi ích:
- Tuân Thủ Pháp Luật: Tránh các khoản phạt, lãi suất chậm nộp và những rắc rối pháp lý không đáng có với ATO.
- Hoàn Thuế (Tax Refund): Nếu bạn đã nộp thuế nhiều hơn số tiền phải đóng trong năm tài chính (thường do chủ lao động khấu trừ từ lương), việc khai thuế sẽ giúp bạn nhận lại khoản tiền dư này.
- Xây Dựng Lịch Sử Tài Chính: Một lịch sử khai thuế sạch sẽ và minh bạch là yếu tố quan trọng khi bạn muốn vay mua nhà, mua xe hoặc các khoản tín dụng khác trong tương lai.
- Tiếp Cận Các Dịch Vụ Chính Phủ: Một số phúc lợi xã hội hoặc dịch vụ có thể yêu cầu bạn có lịch sử khai thuế rõ ràng.
Ai Cần Khai Thuế Tại Úc? Xác Định Tình Trạng Cư Trú Thuế Của Bạn
Điều cốt lõi đầu tiên cần hiểu là khái niệm “cư dân thuế” (resident for tax purposes) tại Úc. Khác với tình trạng visa của bạn, tình trạng cư trú thuế xác định cách ATO đánh thuế thu nhập của bạn. Hầu hết những người mới đến Úc để làm việc hoặc học tập dài hạn sẽ được coi là cư dân thuế từ ngày họ đến, đặc biệt nếu họ có ý định ở lại lâu dài, thiết lập nhà ở và các mối quan hệ xã hội tại đây. Các yếu tố chính ATO xem xét bao gồm:
- Bạn đã sống ở Úc trong 6 tháng trở lên tại một địa điểm và có ý định ở lại?
- Bạn có nơi ở cố định ở Úc không?
- Trung tâm lợi ích chính của bạn (gia đình, tài sản) có ở Úc không?
Nếu bạn là cư dân thuế, bạn sẽ được hưởng ngưỡng miễn thuế (tax-free threshold) và áp dụng mức thuế suất của cư dân, thường thấp hơn đáng kể so với người không phải cư dân thuế (foreign resident for tax purposes).
Chuẩn Bị Gì Trước Khi Bắt Đầu Khai Thuế?
Để quá trình khai thuế diễn ra suôn sẻ, việc chuẩn bị kỹ lưỡng là chìa khóa. Dưới đây là những tài liệu và thông tin bạn cần có sẵn:
1. Số Thuế Cá Nhân (TFN – Tax File Number)
Đây là số tham chiếu cá nhân duy nhất của bạn với hệ thống thuế và hưu bổng của Úc. Nếu bạn chưa có TFN, hãy đăng ký ngay qua trang web của ATO hoặc tại một Bưu điện Úc (Australia Post) gần nhất. Không có TFN, bạn sẽ bị đánh thuế ở mức cao nhất.
2. Các Giấy Tờ Thu Nhập
Từ năm 2019, hầu hết các chủ lao động báo cáo thông tin lương thưởng và thuế trực tiếp cho ATO thông qua hệ thống Single Touch Payroll (STP). Bạn sẽ không nhận được “Payment Summary” (trước đây gọi là Group Certificate) nữa. Thay vào đó, bạn có thể truy cập “Income Statement” qua tài khoản myGov của mình sau khi năm tài chính kết thúc (30 tháng 6). Ngoài ra, hãy chuẩn bị các giấy tờ liên quan đến:
- Lãi suất ngân hàng từ các tài khoản tiết kiệm.
- Thu nhập từ các nguồn khác như đầu tư, cho thuê, làm freelancer (nếu có).
3. Bằng Chứng Chi Phí Có Thể Khấu Trừ (Deductions)
Đây là các chi phí bạn đã bỏ ra liên quan trực tiếp đến việc tạo ra thu nhập của mình và có thể được trừ vào thu nhập chịu thuế, giúp giảm số tiền thuế phải đóng hoặc tăng khoản hoàn thuế. Luôn giữ hóa đơn, biên lai, sao kê ngân hàng và nhật ký làm bằng chứng cho tất cả các khoản chi phí liên quan đến công việc hoặc thu nhập. Một số ví dụ phổ biến bao gồm:
- Chi phí liên quan đến công việc: Đồng phục, công cụ, chi phí tự học, phí công đoàn.
- Chi phí di chuyển liên quan đến công việc (không phải đi lại từ nhà đến nơi làm việc thông thường).
- Chi phí quản lý tài chính hoặc đầu tư.
- Đóng góp từ thiện (nếu có biên lai).
4. Thông Tin Ngân Hàng
Số BSB và tài khoản ngân hàng của bạn tại Úc để ATO có thể chuyển khoản hoàn thuế trực tiếp vào tài khoản của bạn (nếu có).
Phương Pháp Khai Thuế Lần Đầu Tại Úc: Lựa Chọn Của Bạn
Bạn có hai lựa chọn chính để khai thuế:
1. Tự Khai Thuế Qua myTax (Trực Tuyến)
Đây là phương pháp phổ biến, miễn phí và tương đối đơn giản cho những người có hồ sơ thuế thẳng thắn (ví dụ: chỉ có một hoặc hai chủ lao động, ít khoản khấu trừ phức tạp). Bạn sẽ sử dụng tài khoản myGov đã liên kết với ATO để truy cập myTax.
2. Sử Dụng Đại Lý Thuế (Registered Tax Agent)
Đối với những người cảm thấy không tự tin, có hồ sơ thuế phức tạp hơn (nhiều nguồn thu nhập, đầu tư, chi phí kinh doanh) hoặc đơn giản là muốn đảm bảo mọi thứ được thực hiện chính xác và tối ưu nhất, việc thuê một đại lý thuế đã đăng ký là lựa chọn sáng suốt. Các chuyên gia này không chỉ giúp bạn tránh sai sót mà còn có thể tìm ra các khoản khấu trừ hợp lệ mà bạn có thể bỏ lỡ, giúp bạn tiết kiệm đáng kể. Phí dịch vụ của đại lý thuế cũng thường có thể được khấu trừ vào năm tài chính tiếp theo.
Hướng Dẫn Từng Bước Khai Thuế Qua myTax (Dành Cho Người Mới)
Nếu bạn quyết định tự khai thuế, đây là các bước cơ bản:
Bước 1: Tạo/Đăng nhập myGov và liên kết với ATO
Truy cập my.gov.au để tạo tài khoản hoặc đăng nhập. Sau đó, liên kết tài khoản myGov của bạn với Cục Thuế Úc (Australian Taxation Office – ATO). Bạn sẽ cần TFN và một số thông tin cá nhân để xác minh danh tính.
Bước 2: Bắt đầu khai thuế
Sau khi liên kết, chọn dịch vụ ATO từ myGov. Trên trang chủ ATO, bạn sẽ thấy tùy chọn để bắt đầu “Income tax return”. Chọn năm tài chính phù hợp (năm tài chính Úc kéo dài từ 01/07 đến 30/06 năm sau).
Bước 3: Xem lại thông tin được ATO điền sẵn (pre-fill data)
ATO thường sẽ tự động điền sẵn các thông tin về thu nhập từ chủ lao động (Income Statement), lãi suất ngân hàng và các khoản thuế đã nộp. Hãy kiểm tra cẩn thận để đảm bảo tất cả thông tin này là chính xác và đầy đủ.
Bước 4: Nhập các khoản thu nhập khác (nếu có)
Nếu bạn có thu nhập từ các nguồn khác chưa được ATO điền sẵn (ví dụ: thu nhập làm freelancer, thu nhập từ nước ngoài), hãy nhập chúng vào các mục tương ứng.
Bước 5: Khai báo các khoản chi phí khấu trừ (deductions)
Đây là phần quan trọng để tối ưu hóa hoàn thuế của bạn. Nhập tất cả các chi phí hợp lệ mà bạn đã ghi lại. Hãy nhớ quy tắc vàng: “Bạn phải tự bỏ tiền ra, chi phí phải liên quan trực tiếp đến việc tạo ra thu nhập của bạn, và bạn phải có bằng chứng để chứng minh điều đó.”
Ví dụ về các khoản khấu trừ phổ biến:
- Chi phí đồng phục (có logo công ty, nếu cần giặt ủi đặc biệt).
- Chi phí công cụ, thiết bị nhỏ (dưới $300) liên quan đến công việc.
- Chi phí tự học hoặc khóa học phát triển nghề nghiệp (nếu liên quan trực tiếp đến công việc hiện tại).
- Chi phí sử dụng xe cá nhân cho công việc (không phải đi lại thông thường).
- Phí thành viên công đoàn hoặc hiệp hội chuyên nghiệp.
- Phí tư vấn thuế (cho năm tài chính tiếp theo).
Bước 6: Xem lại toàn bộ và nộp hồ sơ
Trước khi nộp, hãy xem lại tất cả các phần để đảm bảo không có lỗi hoặc thiếu sót. Khi đã chắc chắn, nhấn nút “Submit” để gửi hồ sơ thuế của bạn đến ATO.
Hiểu Các Khái Niệm Quan Trọng:
Ngưỡng Miễn Thuế (Tax-Free Threshold)
Đối với cư dân thuế Úc, bạn sẽ không phải trả thuế trên $18,200 thu nhập đầu tiên trong mỗi năm tài chính. Đây là một lợi thế lớn so với người không phải cư dân thuế. Nếu bạn kiếm được ít hơn số này, bạn vẫn nên khai thuế để ATO biết và có thể hoàn lại bất kỳ khoản thuế nào đã bị khấu trừ từ lương của bạn.
Các Mức Thuế Suất (Tax Rates)
Úc có hệ thống thuế lũy tiến, nghĩa là bạn sẽ trả phần trăm thuế cao hơn khi thu nhập của bạn tăng lên. Dưới đây là ví dụ về mức thuế suất cho cư dân thuế trong năm tài chính 2023-2024 (chưa bao gồm Medicare Levy):
| Thu nhập chịu thuế | Thuế suất |
|---|---|
| $0 – $18,200 | $0 |
| $18,201 – $45,000 | 19c cho mỗi $1 trên $18,200 |
| $45,001 – $120,000 | $5,092 cộng 32.5c cho mỗi $1 trên $45,000 |
| $120,001 – $180,000 | $29,392 cộng 37c cho mỗi $1 trên $120,000 |
| $180,001 trở lên | $51,592 cộng 45c cho mỗi $1 trên $180,000 |
Lưu ý: Bạn cũng có thể phải đóng Medicare Levy (2% thu nhập chịu thuế) để đóng góp vào hệ thống y tế công cộng của Úc, trừ khi bạn có mức thu nhập thấp hoặc được miễn trừ đặc biệt.
Những Sai Lầm Phổ Biến Cần Tránh Khi Khai Thuế Lần Đầu
Là một người mới, bạn có thể dễ mắc phải một số sai lầm. Hãy cẩn trọng để tránh:
- Không Khai Thuế: Ngay cả khi thu nhập thấp, bạn vẫn có nghĩa vụ khai báo để ATO nắm được thông tin.
- Không Giữ Bằng Chứng: Khai báo chi phí mà không có hóa đơn, biên lai là một sai lầm nghiêm trọng. ATO có thể yêu cầu bạn cung cấp bằng chứng sau này.
- Khai Khống Chi Phí: Đừng bao giờ khai báo chi phí không có thật hoặc không liên quan đến việc tạo ra thu nhập.
- Không Hiểu Rõ Tình Trạng Cư Trú Thuế: Việc khai sai tình trạng này có thể dẫn đến việc bạn đóng thiếu hoặc thừa thuế.
- Bỏ Qua Các Khoản Khấu Trừ Hợp Lệ: Việc không biết hoặc không khai báo các khoản chi phí có thể khấu trừ có thể khiến bạn mất đi một khoản hoàn thuế đáng kể.
Sau Khi Nộp Hồ Sơ: Điều Gì Sẽ Xảy Ra?
Sau khi bạn nộp hồ sơ thuế, ATO sẽ xử lý và gửi cho bạn một Thông báo Đánh giá Thuế (Notice of Assessment – NOA). NOA là văn bản chính thức của ATO cho biết kết quả khai thuế của bạn:
- Hoàn Thuế (Tax Refund): Nếu bạn đã đóng quá nhiều thuế, ATO sẽ hoàn lại số tiền dư vào tài khoản ngân hàng bạn đã cung cấp. Quá trình này thường mất từ 2-4 tuần.
- Nghĩa Vụ Nộp Thêm (Tax Debt): Nếu bạn đã đóng thiếu thuế, NOA sẽ chỉ rõ số tiền bạn cần phải nộp cho ATO và thời hạn thanh toán. Hãy liên hệ với ATO ngay nếu bạn gặp khó khăn trong việc thanh toán.
- Kết Quả Cân Bằng: Không cần hoàn thuế hoặc nộp thêm.
Lời Khuyên Từ Chuyên Gia Để Một Hành Trình Thuế Thuận Lợi
Để hành trình thuế của bạn tại Úc luôn thuận lợi, hãy ghi nhớ những lời khuyên sau:
- Giữ Hồ Sơ Cẩn Thận Quanh Năm: Tạo thói quen lưu trữ tất cả hóa đơn, biên lai và giấy tờ liên quan đến thu nhập/chi phí. Có thể sử dụng các ứng dụng quản lý chi tiêu hoặc một thư mục điện tử riêng biệt.
- Tìm Hiểu và Cập Nhật Thông Tin: Hệ thống thuế có thể thay đổi. Hãy thường xuyên truy cập trang web của ATO hoặc tham khảo các nguồn tin cậy.
- Đừng Ngần Ngại Sử Dụng Đại Lý Thuế: Đặc biệt trong những năm đầu hoặc khi bạn có tình huống tài chính phức tạp. Việc đầu tư vào dịch vụ chuyên nghiệp có thể giúp bạn tiết kiệm thời gian, tránh rủi ro và tối ưu hóa lợi ích.
- Cập Nhật Thông Tin Cá Nhân Với ATO: Đảm bảo địa chỉ, thông tin liên hệ và chi tiết ngân hàng của bạn luôn được cập nhật trong tài khoản myGov.
Khai thuế lần đầu tại Úc có thể là một thử thách, nhưng với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và kiến thức đúng đắn, bạn hoàn toàn có thể vượt qua nó một cách tự tin và thành công. Hãy xem đây là một bước trưởng thành tài chính, một cơ hội để bạn hiểu rõ hơn về hệ thống mà bạn đang là một phần trong đó. Chúng tôi hy vọng cẩm nang này sẽ là người bạn đồng hành tin cậy, giúp bạn vững vàng trên con đường hòa nhập và phát triển tại đất nước xinh đẹp này. Chúc bạn thành công!